‘Weet je wat het is, Casper’, zei de uitgever tegen mij in de kroeg, ‘je bent zo… ouderwets.’ Verontwaardigd keek ik haar aan. Ik ben jong, vitaal, wel met inhammen, maar ‘ouderwets’, zo zie ik mezelf eigenlijk niet. ‘Ik merk het in al die stukjes van je op Boekblad’, zei ze toen. ‘Je interviewt voornamelijk mensen van de oude stempel. Waarom kijk je niet naar nieuwe vormen van uitgeven? Waarom kijk je niet naar de… nieuwe tijd?’
Hoe ziet de toekomst van het boekenvak in deze zware tijden eruit? Deze week ontmoette ik oud-VBK topman en uitgever Bert de Groot, die pleit voor vernieuwing: een spotify-dienst voor álle e-boeken, opgezet door het boekenvak zelf.
Wat gaat het toch slecht met de literatuur in Nederland, stelt Marmer-uitgever Marc van Gisbergen in de laatste editie van Boekblad Magazine 10. Literatuur zou een vies woord zijn geworden, ‘absoluut niet vet, hip of cool’. Marc van Gisbergen is de laatste tijd duidelijk niet naar literaire jongerenevenementen geweest: de kans om literatuur naar twintigers te brengen is nog nooit zo groot geweest als nu.
Hoe word je uitgever? In deze column-reeks heeft Casper Luckerhof elke week een gesprek met een uitgever om erachter te komen hoe hij uitgever kan worden, en of zijn beeld van het vak wel klopt. Deze week: Oscar van Gelderen, uitgever bij Lebowski.
Hoe word je uitgever? In deze column reeks ontmoet ik elke week iemand uit de uitgeverij om te kijken of mijn beeld van het vak wel klopt. Deze week: Hedda Sanders (uitgever romans en YA) en Tom Harmsen (uitgever thrillers) van Luitingh Sijthoff.
Hoe word je uitgever? Elke week ontmoet ik iemand uit het vak om te kijken of mijn beeld van het vak wel klopt. Eerder sprak ik Martin Voigt, Joost Nijsen, en Maaike le Noble. Deze week: Atlas Contact-redacteur Jelte Nieuwenhuis. Over schrijvende redacteuren, literaire intensiteit, en The Voice of Holland.
Hoe word je uitgever, en wat is daarvoor nodig? Deze week ga ik op de koffie bij Maaike le Noble, uitgever bij Meulenhoff Boekerij. Over enthousiasme, ’s nachts manuscripten lezen in bed, en ook een beetje over afstuderen. ‘Je moet enthousiast zijn als uitgever, bereid om altijd en overal te denken: zit daar een boek in?’
Kun je het je als literair uitgever in deze tijd nog wel veroorloven alleen maar hoogwaardige literatuur uit te geven? Ik hoop stiekem nog van wel. Deze week besloot ik Joost Nijsen van uitgeverij Podium te raadplegen. ‘Noemen ze me “het orakel van het boekenvak”? Als dat maar positief bedoeld is, ik roep nooit om het roepen.’
Ik wil uitgever worden. Dat is me nu wel duidelijk. Een ‘traditionele’ uitgever, dacht ik eerst. Maar deze week ontmoette ik Martin Voigt, de ‘ontraditionele’ operationeel manager bij Nieuw Amsterdam: ‘Fuck, dit vak gedraagt zich als het orkestje van de Titanic, stug doorspelend terwijl het schip vergaat.’
Manuscripta: de feestelijke opening van het boekenseizoen. Tevens de afsluiting van mijn stage bij Boekblad. Over de top opgemaakte dames verkleed als dichtbundels, podia versierd met knallende kleuren, en een team van jonge stralende CPNB-vrouwen geven me het gevoel dat ik inderdaad het goede vak heb gekozen. Mijn ouders (van de Kennemer Boekhandel) waren via loting uitgekozen de Manuscripta-boekhandel te organiseren. Ik werkte mee. De Luckerhofs zij aan zij, zeg maar.
Gretig voert de boekhandelaar me langs zijn kasten. ‘Kijk eens’, zegt hij, terwijl hij me een prentenboek aanreikt met originele met de hand gemaakte tekeningen. Ik knik bewonderend. Het is uniek. Ook de prijs is uniek, 850 euro. Maar daar gaat het even niet om: ‘Dit soort boeken heb ik niet liggen voor de omzet, er is bijna niemand die dit koopt. Het gaat erom dat je hebt liggen wat je móói vindt als boekverkoper, datgene wat je raakt.’
‘Ik wil die mannen met boxershorts op de cover!’ klinkt het vanuit de vergaderruimte naast de Boekblad redactie, waar druk wordt gediscussieerd over de nieuwe editie van een modemagazine. Voordat iemand iets kan zeggen, vervolgt de blondine haar betoog: ‘Mannen zijn gek op boxershorts. Die zijn echt hartstikke hip momenteel!’ Nu klinkt er instemmend gegrom vanuit de ruimte. Iets van overeenstemming over het nieuwe nummer lijkt te zijn bereikt. Dan volgt er een grote zucht, met daarna een felle stem: ‘Nee, nee, dat kan echt niet. Dan zien mensen toch niet dat het een jeans-special is?!’
In de zomer droom ik altijd over mijn idealen. Wat wilde ik ook alweer met mijn leven? Debuteren. Natuurlijk, dat is de wens die ik diep van binnen koester. En op 24-jarige leeftijd ben je er vroeg genoeg bij, denk ik zo. Tot de roes van de wijn uitwerkt, en je weer met je neus op de feiten wordt gedrukt. Samantha Shannon (21) en Anne van den Dool (19) lijken het helemaal te gaan maken het komend jaar. Zo jong?! Waar komen ze in hemelsnaam vandaan, die jonge debutantes?
Mijn huisgenoot herkent me geloof ik inmiddels niet meer terug. Hadden we het vroeger nog dagelijks over onze dromen en idealen, tegenwoordig lijken de vaste boekenprijs en self-publishing vraagstukken van grotere omvang. Of bijvoorbeeld het feit dat de online boekwinkels weinig last hebben gehad van de poststakingen vorige week. ‘Had je het nog niet gehoord van die stakingen?’ vraag ik hem dan verontwaardigd. Hij kijkt me vervreemd aan. Op zulke momenten besef ik dat ik de greep op de realiteit lichtelijk begin kwijt te raken.
De klant nadert vastbesloten de kassa, zijn e-reader stevig vastgeklemd tussen zijn armen. Rustig wachten in de rij. De stilte voor de storm. Tot hij kan toeslaan. ‘Ik kom mijn e-reader terugbrengen’, zegt hij tegen mijn vader. ‘Ja. Er zit een kapotte pixel op mijn e-reader.’ Angstig pakt mijn vader de e-reader aan, zich afvragend wat een pixel zou kunnen zijn. ‘Ziet u het niet? Hier.’ De dikke vettige vinger van de klant wijst op het scherm. Nee, mijn vader ziet het niet. ‘Ik wil tóch mijn geld terug.’
Vorige week vond in Lunteren het tiende World Congress for People who Stutter plaats. Honderden deelnemers van over de hele wereld konden elkaar ontmoeten en praten over dat wat hen bindt: stotteren. Ook de Britse auteur David Mitchell van Wolkenatlas en De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet, was er.
